🕉️ श्री गणेश 🔱

१. श्री गणेशाचे स्वरूप आणि वैशिष्ट्ये

हत्तीचे शीर: बुद्धी, विवेक आणि विशाल दृष्टिकोन.
मोठे कान: अधिक ऐकण्याची क्षमता, ज्ञान ग्रहण करण्याची क्षमता.
छोटे डोळे: एकाग्रता आणि दूरदृष्टी.
लांब सोंड: अनुकूलता आणि कार्यक्षमता.
मोठे पोट: सर्व गोष्टी आत्मसात करण्याची क्षमता.
चतुर्भुज (चार हात): शक्ती, बुद्धी, धैर्य आणि भक्ती.
मोडक (लाडू): सुख-समृद्धी आणि आनंद.
तुटलेला दात: त्यागाचे प्रतीक (महाभारत लिहिताना स्वतःचा दात तोडला).
मूषक (उंदीर) वाहन: इच्छांवर नियंत्रण आणि नम्रता.

२. श्री गणेश जन्म कथा आणि महत्त्व

पार्वती देवीने माती आणि उटण्यापासून एक पुत्र तयार केला आणि त्याला दरवाजावर पहारा द्यायला सांगितले.
महादेवाने आत जाण्याचा प्रयत्न केला तेव्हा गणेशाने त्यांना अडवले.
महादेवाने क्रोधीत होऊन गणेशाचा शिरच्छेद केला.
पार्वतीने हे पाहून क्रोध व्यक्त केला आणि सर्व विश्व संकटात टाकले.
शांतता राखण्यासाठी महादेवाने हत्तीचे शीर लावून गणेशाला जीवनदान दिले आणि प्रथम पूज्यत्व दिले.

३. श्री गणेशाच्या विविध स्वरूपे

बाल गणेश: लहान मुलांप्रती प्रेम.
वक्रतुण्ड: संकटांचे निवारण करणारा.
एकदंत: महाभारत लिहिणारा, त्यागाचे प्रतीक.
महाकाय: विशाल शक्तीधारक.
गजानन: हत्तीप्रमाणे बुद्धिमान.
लम्बोदर: सर्व विश्व आत्मसात करणारा.
विघ्नहर्ता: संकट नष्ट करणारा.

४. श्री गणेश उपासना आणि महत्त्व

कोणतेही नवीन कार्य करण्यापूर्वी श्री गणेशाची पूजा केल्यास सर्व विघ्ने दूर होतात.
गणपती हे बुद्धी आणि यशाचे प्रतीक असल्याने विद्यार्थी विशेषतः त्यांची पूजा करतात.
व्यापारी, कलाकार आणि लेखन कार्य करणारे गणपतीची विशेष उपासना करतात.

५. श्री गणेशाचे प्रमुख मंदिरे आणि स्थाने

५.१ अष्टविनायक मंदिरे (महाराष्ट्र)

मयूरेश्वर गणपती: मोरगाव
सिद्धिविनायक गणपती: सिध्दटेक
बल्लाळेश्वर गणपती: पाली
वरदविनायक गणपती: महाड
चिंतामणी गणपती: थेऊर
गिरिजात्मज गणपती: लेण्याद्री
विघ्नहर गणपती: ओझर
महागणपती: रांजणगाव

५.२ भारतातील प्रसिद्ध गणेश मंदिरे

मंदिराचे नाव	स्थान
सिद्धिविनायक मंदिर	मुंबई
रणथंभोर गणेश मंदिर	राजस्थान
कनिपक्कम गणेश मंदिर	आंध्रप्रदेश
उच्ची पिल्लयार मंदिर	तामिळनाडू
धाराशिव गणपती मंदिर	कर्नाटक

६. गणेश चतुर्थी आणि इतर उत्सव

गणेश चतुर्थी: भाद्रपद शुद्ध चतुर्थी (ऑगस्ट-सप्टेंबर) रोजी साजरी केली जाते.
अंगारकी चतुर्थी: मंगळवारी येणारी संकष्टी चतुर्थी विशेष महत्त्वाची मानली जाते.
संकष्टी चतुर्थी: प्रत्येक महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील चतुर्थीला गणेश व्रत केले जाते.

७. गणेश भक्त आणि त्यांचे योगदान

संत ज्ञानेश्वर: गणेशाचे स्तवन करणारे महान संत.
स्वामी समर्थ: गणेशाची उपासना करणारे योगी.
लोकमान्य टिळक: सार्वजनिक गणेशोत्सवाची सुरुवात करणारे नेते.
मोरया गोसावी: पुण्यातील प्रसिद्ध गणेश भक्त.

८. निष्कर्ष

श्री गणेश हे प्रथम पूजनीय, बुद्धी, यश आणि संकटहर्ता देवता आहेत. त्यांची उपासना केल्याने जीवनातील सर्व विघ्ने दूर होतात आणि भक्तांना सुख-समृद्धी प्राप्त होते.

"गणपती बाप्पा मोरया! 🚩"